Let op! Tijdelijke verhuizing per 1 december. Lees meer!

Begrippenlijst

Bij Koel ICT begrijpen we dat vaktermen soms moeilijk te begrijpen zijn voor mensen buiten de ICT-wereld. Daarom leggen we complexe begrippen op een duidelijke en toegankelijke manier uit, zodat iedereen precies weet waar we het over hebben.

In de ICT wereld is een administrator verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van computersystemen, netwerken en servers. Ze zorgen voor de installatie van software, beheren gebruikersrechten en lossen technische problemen op om een stabiele en veilige IT-omgeving te garanderen. Administrators monitoren ook de prestaties en beveiligen de systemen tegen bedreigingen.

Een API (Application Programming Interface) is een set regels en protocollen waarmee softwaretoepassingen met elkaar kunnen communiceren. Het fungeert als een tussenlaag die de uitwisseling van gegevens of functionaliteiten tussen verschillende systemen mogelijk maakt, zonder dat gebruikers toegang hoeven te hebben tot de achterliggende code. API's worden vaak gebruikt om services of data van één applicatie beschikbaar te stellen aan andere applicaties.

Bandwidth verwijst naar de maximale hoeveelheid data die over een netwerkverbinding kan worden verzonden in een bepaalde tijdsperiode, meestal gemeten in bits per seconde (bps). Het bepaalt hoe snel gegevens kunnen worden overgedragen. Een hogere bandwidth betekent meer capaciteit voor dataverkeer, wat resulteert in snellere downloads, uploads en betere netwerkprestaties.

Een beveiligingslek is een kwetsbaarheid in een systeem, software of netwerk die kan worden misbruikt door kwaadwillenden om ongeautoriseerde toegang te krijgen, gegevens te stelen of schade aan te richten. Deze lekken ontstaan vaak door programmeerfouten, slechte configuratie of verouderde software en kunnen leiden tot datalekken, cyberaanvallen of systeemuitval. Het tijdig opsporen en dichten van beveiligingslekken is cruciaal voor de veiligheid van IT-systemen.

Een cloudback-up is een vorm van gegevensopslag waarbij bestanden en data automatisch worden gekopieerd en opgeslagen op externe servers via het internet, in plaats van lokaal op een fysieke harde schijf. Dit biedt extra bescherming tegen gegevensverlies door hardwarestoringen, diefstal of andere calamiteiten. Cloudback-ups maken het ook mogelijk om data vanaf elke locatie te herstellen, zolang er internettoegang is. Het is een populaire oplossing voor bedrijven en particulieren die hun bestanden veilig willen bewaren en gemakkelijk willen kunnen terughalen.

Cybersecurity is het geheel van maatregelen, processen en technologieën die zijn ontworpen om computersystemen, netwerken, programma's en gegevens te beschermen tegen digitale aanvallen, ongeautoriseerde toegang en schade. Het omvat zaken zoals het beveiligen van netwerken, encryptie van data, firewalls, antivirussoftware, en gebruikersbewustzijnstraining. Het doel van cybersecurity is om bedreigingen zoals hacking, malware, phishing en datalekken te voorkomen en te reageren op incidenten die de integriteit, vertrouwelijkheid en beschikbaarheid van systemen in gevaar brengen.

DNS (Domain Name System) is het systeem dat domeinnamen zoals "www.koelict.nl" omzet naar IP-adressen die computers gebruiken om elkaar te vinden op het internet. Het fungeert als een soort telefoonboek voor het internet, waarbij het gebruikers in staat stelt om websites te bezoeken door makkelijk te onthouden domeinnamen in te voeren in plaats van numerieke IP-adressen. DNS zorgt ervoor dat de juiste website of server wordt gevonden en geladen wanneer een gebruiker een webadres invoert.

Een firewall is een beveiligingssysteem dat netwerken beschermt door het monitoren en controleren van inkomend en uitgaand verkeer. Het kan zowel hardware als software zijn en fungeert als een barrière tussen een vertrouwd netwerk (bijvoorbeeld een bedrijfsnetwerk) en een onbetrouwbaar netwerk (zoals het internet). Firewalls kunnen regels instellen om ongeautoriseerd verkeer te blokkeren, bepaalde websites of diensten te filteren en verdachte activiteiten te detecteren. Het doel is om ongewenste toegang, aanvallen en datalekken te voorkomen, terwijl legitiem verkeer wordt toegestaan.

Een IP-adres (Internet Protocol-adres) is een uniek identificatienummer dat wordt toegewezen aan elk apparaat dat met een netwerk, zoals het internet, is verbonden. Het IP-adres fungeert als een adres voor dat apparaat, zodat andere apparaten in het netwerk het kunnen vinden en ermee communiceren. Een IP-adres kan dynamisch (verandert regelmatig) of statisch (blijft hetzelfde) zijn, afhankelijk van het netwerk.

Latency verwijst naar de vertraging die optreedt wanneer data van de ene naar de andere locatie op een netwerk wordt verzonden. Het is de tijd die het duurt voor een pakket gegevens om van de bron naar de bestemming te reizen, vaak gemeten in milliseconden (ms). Lage latency is belangrijk voor toepassingen zoals online gaming, videoconferenties en real-time communicatie, waar snelle en directe reacties nodig zijn. Hoge latency kan zorgen voor vertragingen, wat de gebruikerservaring negatief beïnvloedt.

Malware (malicious software) is een verzamelnaam voor kwaadaardige software die is ontworpen om schade aan te richten, ongeautoriseerde toegang te verkrijgen of gegevens te stelen. Malware kan verschillende vormen aannemen, zoals virussen, wormen, Trojaanse paarden, ransomware, spyware en adware. Het kan bijvoorbeeld bestanden beschadigen, systemen vertragen, gegevens lekken of de controle over een apparaat overnemen. Malware wordt vaak verspreid via e-mailbijlagen, verdachte websites of door onveilige software-installaties. Het beschermen van systemen tegen malware vereist vaak antivirussoftware, regelmatige updates en waakzaamheid.

Mesh verwijst naar een netwerkstructuur waarbij apparaten (zoals routers, access points, of andere netwerkapparaten) direct met elkaar communiceren, waardoor een uitgebreid en samenhangend netwerk ontstaat. In een mesh-netwerk is er geen centraal punt; in plaats daarvan kunnen apparaten verbinding maken met meerdere andere apparaten, wat zorgt voor betere dekking en betrouwbaarheid.

Bijvoorbeeld, in een mesh Wi-Fi-netwerk kunnen verschillende Wi-Fi-apparaten (zoals mesh-router units) in je huis met elkaar communiceren, waardoor je een sterk en stabiel Wi-Fi-signaal krijgt, zelfs in de uithoeken van je huis. Mesh-netwerken worden vaak gebruikt om zwakke Wi-Fi-signalen in grotere ruimtes of huizen met meerdere verdiepingen te verbeteren.

Een patch is een update voor software die bedoeld is om fouten (bugs), beveiligingslekken of andere problemen in een systeem te verhelpen. Patches kunnen ook nieuwe functies of verbeteringen bevatten. Ze worden vaak uitgebracht door softwareontwikkelaars om de stabiliteit en veiligheid van een programma of besturingssysteem te waarborgen. Het is belangrijk om patches regelmatig te installeren, omdat onbeveiligde software kwetsbaar kan zijn voor aanvallen of technische storingen.

Phishing is een vorm van cybercriminaliteit waarbij aanvallers zich voordoen als betrouwbare bronnen, zoals banken, bedrijven of bekende personen, om slachtoffers te misleiden en gevoelige informatie te stelen. Dit gebeurt vaak via e-mail, berichten of nepwebsites die lijken op de originele, waarbij de aanvaller probeert gebruikers te laten klikken op een link of een bijlage te openen. Het doel kan zijn om wachtwoorden, creditcardgegevens, persoonlijke informatie of inloggegevens te verkrijgen. Phishing is een veelvoorkomende tactiek voor identiteitsdiefstal en frauduleuze activiteiten.

Een router is een netwerkapparaat dat gegevens tussen verschillende netwerken doorstuurt. In de context van thuis- of bedrijfsnetwerken verbindt een router je lokale netwerk (bijvoorbeeld je Wi-Fi-netwerk) met het internet. Het fungeert als een soort "verkeersregelaar" die bepaalt welk pad gegevens moeten volgen om hun bestemming te bereiken, afhankelijk van het netwerkverkeer en de netwerkconfiguratie.

Een SSD (Solid State Drive) is een type opslagapparaat dat gebruikmaakt van flashgeheugen om gegevens op te slaan, in plaats van de draaiende schijven van traditionele harde schijven (HDD's). SSD's zijn sneller, stiller, en duurzamer dan HDD's, omdat ze geen bewegende delen bevatten. Dit resulteert in snellere opstarttijden, kortere laadtijden voor programma's en een algehele verbetering van de prestaties van een computer of apparaat. SSD's zijn vooral populair in laptops, desktops en serveromgevingen waar snelheid en betrouwbaarheid belangrijk zijn.

Een switch is een netwerkapparaat dat wordt gebruikt om apparaten binnen hetzelfde netwerk met elkaar te verbinden. In plaats van gegevens door te sturen naar alle apparaten, zoals bij een hub, stuurt een switch gegevens alleen naar het apparaat waarvoor ze bestemd zijn. Dit maakt netwerken efficiënter door het verkeer te optimaliseren.

Switches worden meestal gebruikt in bedrade netwerken om meerdere computers, printers, servers, en andere apparaten met elkaar te verbinden, zodat ze onderling kunnen communiceren. Ze werken op het data-linklaag (laag 2 van het OSI-model) en kunnen, afhankelijk van het type switch, ook meer geavanceerde functies uitvoeren, zoals het beheren van netwerkverkeer of het prioriteren van bepaald dataverkeer.

In grotere netwerken zijn er ook managed switches die meer controle bieden over het netwerkbeheer, zoals VLAN's (virtuele netwerken), poortbeperkingen, en netwerkbeveiliging.

Two-Factor Authentication (2FA) is een beveiligingsmethode die een extra laag bescherming toevoegt bij het inloggen op een account. In plaats van alleen een wachtwoord, vereist 2FA een tweede verificatiestap. Dit kan iets zijn dat je hebt (zoals een mobiel apparaat met een code) of iets dat je bent (zoals vingerafdruk- of gezichtsherkenning). Het doel van 2FA is om de kans te verkleinen dat een onbevoegde persoon toegang krijgt tot je account, zelfs als ze je wachtwoord hebben. Het wordt vaak gebruikt bij online banken, e-maildiensten en sociale media.

Updates verwijzen naar nieuwe versies of verbeteringen van software, besturingssystemen of hardware, die vaak worden uitgebracht om fouten (bugs) te verhelpen, nieuwe functies toe te voegen, of beveiligingsproblemen te verhelpen. Er zijn verschillende soorten updates:

  1. Beveiligingsupdates: Deze zijn bedoeld om kwetsbaarheden in de software te verhelpen en te beschermen tegen cyberaanvallen of malware.
  2. Bugfixes: Deze updates lossen technische problemen op die de prestaties of functionaliteit van de software kunnen beïnvloeden.
  3. Functie-updates: Hiermee worden nieuwe functies toegevoegd of bestaande functies verbeterd.
  4. Systeemupdates: Dit betreft updates voor het besturingssysteem, die de algehele prestaties en compatibiliteit verbeteren.
  5. Firmware-updates: Deze updates zijn voor de software die in hardware-apparaten zoals routers, printers of andere netwerkapparatuur is ingebouwd.

Het is belangrijk om updates regelmatig te installeren om de beveiliging en prestaties van je systemen te waarborgen.

VoIP (Voice over Internet Protocol) is een technologie waarmee je via het internet kunt bellen in plaats van via traditionele telefonienetwerken. VoIP zet spraak om in digitale gegevens die via internetverbindingen kunnen worden verzonden, waardoor het mogelijk is om telefonie te gebruiken via computers, smartphones, en andere apparaten. Het biedt vaak lagere kosten, vooral voor langeafstandsgesprekken, en kan ook aanvullende functies zoals video- en tekstcommunicatie ondersteunen. Voorbeelden van VoIP-diensten zijn Skype, Zoom, en WhatsApp.

Een VPN (Virtual Private Network) is een technologie die een beveiligde en versleutelde verbinding creëert tussen jouw apparaat en het internet. Het maakt gebruik van een server om je internetverkeer via een privé "tunnel" te sturen, waardoor je online activiteiten worden beschermd tegen afluisteren en je IP-adres wordt verborgen. Dit verhoogt de privacy en veiligheid, vooral wanneer je gebruikmaakt van openbare netwerken zoals Wi-Fi in cafés of luchthavens. VPN's worden vaak gebruikt om geografische blokkades te omzeilen, anoniem te surfen of om toegang te krijgen tot netwerkbronnen op afstand, bijvoorbeeld in bedrijfsomgevingen.